KENTLERDE YOK OLMAKTA OLAN HAYVANLAR

Kentlerimizin kuruluşu, genişlemesi, yapılaşmanın niteliği ekolojik dengeyi yok etmeye çok uygun. Çünkü yapılaşırken ağaçlara, çalılara, otlara yaşam alanı tanınmamakta. Yapıların neredeyse bahçe olabilecek her yanı betonla kaplanmakta. Böylece en küçük canlıların bile yaşam alanları yok edilmekte.

Böceklerin, solucan gibi küçük sürüngenlerin ve tırtılların beslenebilecekleri alanlar ortadan kaldırıldı neredeyse. Var olan ağaçların gövdelerinin köklerle buluştuğu yer betonla çevrilmiş. Ağaçların köklerine bir damla suyun gitmemesi için uğraşılıyor sanki. Ayrıca ağacın tutunduğu toprağın havaya gereksinimi yok mu?

Kaldırımların betonları arasına sıkışmış bazı ağaçların ayakta kuruduğunu sık sık görmekteyiz. Ne yazık ki bu kuruyan ağaçların çoğunun yerine yenileri dikilmiyor. Bu da kentlerde yeşili azaltıyor.

Yanlış kentleşme, börtü böceğin yaşam alanlarını neredeyse tümden yok etti. Peki, kuşlar ve diğerleri ne durumda?

Ne yazık ki ülkemizde hayvanseverlik denince usa genellikle kedi ve köpek sevgisi gelmekte. Bu iki hayvan, avcı ve dolaysıyla etçiller… Doğaldır ki bu hayvanların avlanma alanları iyice daralmış durumda. Doğaya düşman kentleşme yüzünden avlayacakları hayvanların birçoğu ortada yok! Ancak kediler, hazır yiyeceğe alıştıklarından farelere pek de dönüp bakmıyor.

Kedi ve köpeklerin yanı sıra İstanbul’da martılar da insan eliyle beslenmekte. Simit, ekmek, ev ve aşevlerindeki yemek artıkları, kasaplardaki işe yaramaz etler, kemikler martılara verilmekte. Böylece temel yiyeceği balık olan martılar, denizde avlanmak yerine, daha çok kentin olanaklarıyla beslenmekte.

İnsan eliyle beslenen kediler, köpekler ve daha çok da martılar, yiyecek sıkıntısı çekmemeleri yüzünden olması gerekenden çok daha fazla üremekteler. Özellikle martı ve kediler; serçe, kumru, güvercin gibi kentte yaşayan küçük kuşları avlamaktalar. Küçük kuşların avlanmasında kargalarında payı yadsınamaz. Küçük kuşların avlanması yüzünden kentlerde serçe, kumru ve güvercinleri görmek çoğu zaman olanaksız olmakta neredeyse. Oysa kediler, köpekler, martılar kadar serçe, kumru ve güvercinlerin de kentlerde yaşama hakkı var. Birkaç türüm yaşaması için özveride bulunan insanlar, farkında olmadan birçok türün yok olmasına neden olmaktalar.

Küçük kuşların yuva yaptığı ağaç türlerinin azalması, bu hayvanların varlığını tehdit eden bir başka etken. Bu kuşlar, martı ve karga gibi yırtıcı kuşlardan hem kendilerini hem de yavrularını korumak için sık dallı, yapraklı ağaçlara yuvalanırlar. Özellikle fıstık çamları, onların yuva yapma seçeneklerinin başında gelir. Bu tür ağaçlar çoğaltılmalı kentlerde. Belediyeler, ağaç dikerken kuşların yuvalanmasını düşünerek tür seçimi yapmalı.

İnsanoğlu, yanlış yapılaşmayla kentlerde kendi dışındaki canlıların yaşam ortamlarını yok ederken bir yandan da hayvanları bilinçsiz besleme yüzünden bazı türlerin yok olmasına neden olmakta.

Unutmayalım ki küçük kuşlar, insanlara zarar veren birçok böceği yiyerek beslenmekte. Bu kuşlar yok edildiğinde zararlı böcek yayılımının artacağı niye düşünülemez? Doğanın bir bütün olduğu, besin zincirindeki herhangi bir canlının yok olmasıyla zararlıların çoğalacağı niye hesaplanamaz?

Hayvanları, doğal ortamlarında sevip korumak gerek. Doğal yaşam alanından koparılmış, beslenme ve yaşam alışkanlıkları değiştirilmiş bir hayvanın kendine de diğer canlılara da pek yararı yok! Doğayı bir bütün olarak düşünmeli. Bütünü parçaladığınızda her parça bir bir yok olur.

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  2 Ağustos 2024