ÇOCUK RESİMLERİNDEKİ GERÇEKÇİLİK

Çocukken herkes iyi kötü resim yapmıştır. Bir an için çocukluğumuza gidip düşsel bir yolculuğa çıkalım. O dönemde daha çok karakalemle çizdiğimiz resimleri gözümüzün önüne getirelim. Neler çizdik, neler…

Evler, okullar, arkadaşlar, gülen mutlu insanlar, oyunlar, türlü türlü hayvanlar, çayır çimen, orman, farklı meyve ağaçları, ekili biçili tarlalar, bağ bahçeler, kuş yuvaları, bulutlar, yağmurun yağışı, gülümseyerek parlayan güneş, geceleyin gökyüzündeki ayla yıldızların görünümü, akan çeşmeler, dereler, deniz, deniz araçları, rengarenk uçurtmalar, kar, kızak, çiçek, mevsimler, sel, toprak… resimleri yapardı çocuklar eskiden. Çevresinde, yaşamında ne varsa onları çizerlerdi kâğıda. Bu yönüyle gerçekçi resimlerdi bunlar.  Bu resimlerin birçoğunda çocukların düşlerini de görmek olanaklıydı.

Çocuklar gerçekçiliklerinin yanı sıra iyimserdir. Onların kitabında karamsar olma, kötü düşünme, olumsuz seçeneklere saplanıp kalma yazmaz. Yaşamları, hep olumluluklar üstüne kurulu. Çünkü bellekleri, henüz büyüklerince kirletilmemiştir. Bu nedenle güneş güler. Oyunlar hep el eldir. El ele olan çocuklar gülümser. Ocağın başında oturan aile üyeleri mutludur. Çünkü ev, mutluluğun ve güvenin adresidir. Evdeki mutluluk, dalga dalga yayılır her yana.

İnsan, çocukluk döneminde somut düşünür. Bunun için gerçekçidir resimleri. Çocuklar büyüyüp ergenlik çağına gelince soyut düşünmeye başlar. Böylece düşünce biçimleri de değişir.

Sosyal medyada adı yerine takma ad kullanan bir hanımefendi, bir çocuk resmi paylaşmış. Resimde bacası tüten bir ev var. Paylaşımcı da resmi eleştiriyor kendince. Çocuk resimlerinde evlerin bacasından yaz kış duman çıkmasını mantıksız buluyormuş.

Çocuk resimlerindeki betimleme doğrudur. Neden yaz kış ev bacalarından duman çıkar? Çünkü eskiden evlerde tüp, doğal gaz, elektrik yoktu. Ekmek ve yemekler ocakta ya da sobada (kuzine) odun ateşinde pişerdi. Bu nedenle yaz geldiğinde de bacalardan duman tüter. Ateş yalnıza ısınmak için kullanılmazdı. Ayrıca evlerde tüp olsa bile odun yeğlenirdi ateş için. Çünkü tüp parayla, odun bedavaydı. Yalnızca yemek pişmezdi ocak ve sobalarda. Oralarda ekmek de yapılırdı. Bir de sobaların üstünden hiç eksilmeyen, sürekli kaynayan su güğümleri ya da tenekeleri vardı. Bu suyla çamaşır, bulaşık yıkanır, yeri gelince yunakta kullanılırdı. Kaynar su; çabucak çay demlemek, yemek pişirmek için de gerekliydi. Bunun için yaz kış ocaklar yanar, ev bacalarından duman tüterdi.

Bacadan dumanın çıkması, evde yaşamın olduğunun belirtisi. Yaşam varsa duman da var. O, yaşamın dumanıdır. Ocak söndüğünde, o evde yaşam da biter. Halk arasında bu durum “ocağı sönmek” sözüyle açıklanır. Bu nedenle ocakta ateş sönmez mevsim ne olursa olsun. Ocak kullanılmadığında közler, külle kapatılır. Gerekli olduğunda çalı çırpıyla yeniden tutuşturulur. Çünkü kibrit ve benzeri gibi tutuşturucular yaygın olarak kullanılmazdı.  

Ülkemizde ne yazık ki kentte yaşayanların çoğu kendi geçmişlerini, kültürlerini, geleneklerini, kırsal kesimde ve eski kentlerde halkın yaşayışını bilmiyorlar. Bunun da nedeni okumamaları, ülkemizi gezmemeleri. Bir kişinin ülkesini tanıyıp bilmeden yaşadığı toprakların geleceğine ilişkin gerçekçi önerilerde bulunması çok zor. Atatürk büyük bir önder ve devrimciyse bunun asıl nedenlerinden biri ülkesinin, halkını çok iyi tanımasındandır. Onun başarısının arkasındaki giz de budur. Bu arada halkın yaşayışına saygı duymanın da insanın gerçekçi düşünmesine önemli bir katkı yapacağını söylemeliyim.

İşte, çocuklar yaşadıkları gerçeğin resmini çizerlerdi kağıtlara. Ocağın yanması, bacadan dumanın tütmesi bir mutluluk kaynağıydı. Çocuklar, o mutluluğu, yaşamlarının gerçeğini kâğıda geçirmeyip de ne yapsalardı?

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  9 Kasım 2024