ABD,
İngiliz sömürgesiydi. 1775’te İngilizlere karşı bağımsızlık savaşını başlattı.
Bu savaşı kazanarak bağımsız oldu. Sömürge olduğu dönemde ABD’yi Büyük
Britanya’nın atadığı vali yönetiyordu. Bağısız olunca sömürge valisinin yerine
başkan geldi. Eyaletler, bir araya gelerek Birleşik Devletleri oluşturdular.
Eyaletleri valiler yönetmekte. Başkan da eyaletlerin tümünün ortak başkanı.
Brezilya,
Portekiz sömürgesiydi. Ülkeyi sömürge valisi yönetiyordu. 7 Eylül 1822’de
bağımsızlığını kazandı. Sömürge valisinin yerine başkan geldi. Brezilya,
federal bir Cumhuriyet.
Güney
ve Orta Amerika ülkelerinin Brezilya dışında, neredeyse tümü İspanyol
sömürgesiydi. İspanya bu ülkeleri sömürge valileriyle yönetiyordu. Art arda
bağımsızlık savaşı verip bağımsız oldular. Bağımsızlık savaşlarından sonra
valiler gitti, başkan geldi.
Endonezya;
Portekiz, İspanya, Hollanda ve İngiltere’nin sömürgesi oldu. Yıllarca sömürge
valileriyle yönetildi. Hollanda’dan bağımsızlığını kazandıktan sonra sömürge
valisinin yerine başkan geldi.
Filipinler,
yıllarca İspanyol sömürgesi oldu, Kısa süre de ABD sömürgesiydi. Filipin-ABD
savaşında bir buçuk milyon Filipinli yaşamını yitirdi. Ardından Japon işgali
geldi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra bağımsızlığını kazandı. Sömürge valisinin
yerini, başkan aldı.
Afrika’nın
başkanlıkla yönetilen birçok ülkesi türlü Avrupa devletlerinin sömürgesiydiler.
Yıllarca sömürge valileriyle yani tek adamla yönetildiler. Bağımsız olduktan
sonra da tek adam yönetimi başkanlarla sürdü.
Neden
mi? Çünkü yukarıda örnek verdiğimiz ülkeler, parlamenter sistemi bilmiyorlardı.
Köklü yönetim gelenekleri oluşmamıştı.
Parlamenter
sistemle yönetilen ülkelerin büyük bir çoğunluğu ne sömürge oldular ne de
sömürge valileriyle yönetildiler.
Başkanlık
sistemiyle yönetilen ülkelerinin tümünün eski sömürgeler olması rastlantı mı?
Şimdi
AKP kalkmış yıllardır parlamenter sistemle yönetilen Türkiye’ye sömürge
rejimini getirmek istemekte. Yıllardır süren yönetimsel gelenekleri altüst
etmek istemekteler. Peki, Türk Milleti bu sömürgelere özgü olan rejimi kabul
eder mi? Etmez.
Adil
Hacıömeroğlu
10
Nisan 2017
Yaaa hocam, avucunu yala, bizim millet böyle ters yapar, vede en uyduruk başkanlığa ile itiraz etmez. Şimdi ne yapacağız
YanıtlaSil