ÇOCUĞUN ELİ, KOLU, BEYNİ, YÜREĞİ NASIL BAĞLANIR?

        Çocuklar, doğduklarında yaşamlarının en özgür anını yaşar. Doğdukları günden başlayarak bu özgürlük anı yok olmaya başlar. Giderek özgürlük, yerini tutsaklığa bırakır. Bir de bakmışsınız ki cıvıl cıvıl özgür bir kuş gibi bulunduğu dalda cıvıldayan çocuk, eli, kolu, beyni ve yüreği bağlanmış bir tutsağa dönüşür. Bu, nasıl mı olur?

        “Çok ayıp böyle yapma!” ya da “Sen utanmıyor musun böyle davranmaya?” Bu soruları işittiğinde çocuk ne konuşmaya başlamıştır ne de yürümeye. Henüz bebek olan bir insan yavrusunu eğitmekteyiz güya. Oysa bu, bir eğitim değil; kendi tutsaklığımızı ona aşılamaktır. Böylece bebek, yaşamının ilk kısıtlamalarını yaşamaya başlar. Bebeğin kolu kanadı, dalı budağı kırılmaya başlanır. Kolu kanadı kırılan kuş uçma yeteneğini yitirir.

        Çocuk biraz daha büyür. Yanlış yaparak doğruyu bulma, öğrenme dönemidir. Zaman zaman çevresindeki bazı eşyaları kırar elinde olmadan. Elindekileri düşürür. Üstünü kirletir. Motor becerileri gelişmediğinden birçok şeyi yapamaz. Büyüklerinin uyarılarına kimi zaman kulak asmaz, asamaz. Çünkü kafasını taktığı konuyu çözmek, öğrenmek ister. Tam da bu anda yeni uyarılar gelir. “Niye dediklerimi anlamıyorsun, aptal mısın?” ya da “Benim sözümü dinlemediğin için terbiyesizlik yaptığının farkında mısın?” gibi uyarıcı, aşağılayıcı soru tümceleri; çocuğun belleğine balyoz gibi iner. Bu aşağılamalar, çocuğun tinsel dengesini altüst eder. Altüst olan çocuk, özgürlüğünü yitirirken yüreğinin, beyninin tutsaklaştırıldığını fark eder. Ancak çözüm yolu da bulamaz bir türlü. Bu sözler, yaşamına ilk adımlarını atan küçük bireyin elini, kolunu paslı zincirle bağlar. Bu durum, çocuğun bileklerine vurulan ilk kelepçe, ayaklarına takılan ilk bilekçe olur.

        Anne, baba, çevresindeki diğer kişiler, hatta öğretmenlerince “geri zekalı, manyak, aptal, akılsız, saygısız, ruh hastası, vurdumduymaz, salak, asalak, beceriksiz, kişiliksiz…” gibi derin hakaretler içeren sözleri çocuklara karşı çekinmeden kullanırlar. Bu sözler, her kullanıldığında çocuğun yüreğine derin yaralar açar. Bu yaralar giderek artar ve derinleşir. Beyni allak bullak olur. Düşünüp uygulama gücü iyice zayıflar. Özgüvenini yitirir. Tinsel ve bedensel dengesi yok olur. Çevresindekilerle iyi ilişkiler kuramaz. Arkadaşlarıyla dostluğu giderek bozulur. Çok geçmeden bu sözleri arkadaşlarına karşı da kullanır. Hakaret sözcükleri, çocuk için sıradan duruma gelir. Bunları kullanmanın kendisine bir üstünlük, güç kazandıracağını düşünür.

        Sık sık çocuklara “Yapma, gitme, öyle oturma, itme, çekiştirme, açma, konuşma, iki de bir gülme, dokunma, onu oraya koyma…” gibi sert uyarılar yapılır büyüklerince. Bu uyarılar, çocuğun özgürlüğünü kısıtladığı gibi öğrenmesini de engeller. Böylece çocuk, giderek uyarıların tutsaklığında ne yapacağını, nasıl davranacağını şaşırır. Şakına dönen çocuk, iyi ile kötüyü karıştırır. Olumluyla olumsuzun ayrımına varamaz. Zaman geçtikçe bir şey yapmayan bir kişi durumuna gelir. Çünkü kendisine göre iyi de yapsa kötü de yapsa kızgınca uyarılıyor nasıl olsa. En iyisi bir şey yapmamak… Belki o zaman bu sözleri işitmeyeceğini düşünür.

        “Bir akıllıya, kırk gün deli dersen deli olur.” demiş atalarımız. Ne güzel, uyarıcı bir söz. Sürekli olumsuz uyarılarla örselenmiş bir çocuğun özgürlüğü de üretkenliği de yaratıcılığı da kalmaz. En kötüsü de bu yolla çocuğun düşleri öldürülür. Düşleri öldürülen bir çocuğun eli, kolu, beyni ve yüreği demir zincirlerle sarılmış, tutsaklaşmıştır. Dili yok edilmiş, ağzı bantlanmıştır. Böyle bir şeyi dünyanın hiçbir yerinde, hiçbir çocuk hak etmez. Hiç kimse kendi eliyle koruması altında olan bir çocuğun düşlerini yok edip aklına kement vuramaz.

                                                                       Adil Hacıömeroğlu

                                                                       6 Aralık 2022