KONUT SORUNU

         Ülkemizde en büyük sorunlardan biri, konut pahalılığı. Konutların hem ederleri hem de kiraları çok yüksek. Bunun türlü nedenleri var. Bu nedenlerin neredeyse hepsinin nedeni devletçiliği ter ederek serbest piyasa sistemini benimsememizden kaynaklanmakta.

         İlk neden; ülkemizde planlı bir konut üretimi yok! Konut üretiminin büyük bölümü, yapsatçılarca yapılmakta. Bu üretimin dayandığı temel, yüksek kazanç. Usçu bir planlama ne yazık ki yapılmamış bu konuda. Yapsatçı, konutu nerede yapmayı yeğliyorsa orada yapıyor. Genellikle bunun gerçekleşmesinde kat karşılığı yapılan pazarlıklar belirleyici olmakta.

         Ne yazık ki belediyeler, son yıllarda kent planlamalarını savsaklamaktalar. Kentlerimizin birçoğunda yeşil alan sıkıntısı var. Bu da bu kentlerde yaşayanların oksijen yerine, egzoz solumalarına neden olmakta.

         Kentlerimizin neredeyse hepsinin ortak özelliği otopark eksikliği. Anadolu ve Trakya’nın küçük ilçelerinde bile arabaları park edecek yer bulunmamakta. Bu nedenle de yurttaşlar, arabalarını yol kıyılarına ya da kaldırımlara park etmekteler. Yol kıyıları, arabalarla dolunca yollar daralmakta ve trafik sıkışıklığı olmakta. Kaldırımlara çıkan arabalar yüzünden yayalara yürüyecek yol kalmamakta. Ayrıca apartman terk alanlarıyla genişleyen cadde ve sokaklar, işyerlerinin işgali altında. Bu nedenle de yeşil alan ya da yürüyüş yolu olması gereken terk alanları dükkanların uzantıları durumuna gelmekte.

         Konut üretimi, yapsatçılara bırakılmayacak kadar önemli bir konu. Bu nedenle konut yapımında devlet kurumlarıyla belediyeler, etkin görev almalı ki yurttaşlarımızın gereksinmeleri karşılansın.

         İkinci neden; sosyal konut eksikliği. Bu nedenle konut arzı azalmakta ve talep yükselmekte. Bu da konut ederlerini haksız bir biçimde yükseltmekte.

         Üçüncü neden; ülkemizde konutun yatırım aracı olması. Kazancı yerinde olan birçok kişi parasını değerlendirmek için konut satın almakta. Konut ve dükkânları kiraya veren yatırımcı, bu yolla kazanç elde etmekte. Yüzlerce evi olan kişiler var ülkemizde. Bu durum, kiraların yükselmesinde önemli etken. Bir nevi tekel oluşmakta bu yolla. Bunu önlemek için cebinde parası olan kişilere yeni, yararlı ve özellikle de üretime yönelik yatırım alanları önerilmeli. Birden çok konutu olanlara, konut başına vergi artırılmalı. Bu, çok sayıda konut edinme konusunda caydırıcı olabilir.

         Emlakçıların satış ve kiralamada var olan ederler üzerinden komisyon almaları da hem konut hem de kira ederlerini yükseltmekte. Düşük kira ve düşük eder, az komisyon demek.

         Diğer bir nedense ülkemizde yaşayan milyonlarca sığınmacılar, farklı ülkelerden gelen kaçak işçiler ve oturma izni olan yabancılar. Bu kesim, yaklaşık olarak bir milyona yakın konutta yaşamakta. Bu, önemli bir sayı. Bu nedenle konut alım ve kiralama talebi yükselmekte. Konut arzı, bu talebi karşılayamamakta. Buna koşut olarak yabancılara Türk yurttaşlığı verme karşılığında konut satışı, belirleyici olmasa da talebi artırmakta. Sığınmacı sorunu, usçu yöntemlerle çözülmeli.

         Dünyada, Türkiye kadar yabancıların kolayca yaşadıkları bir ülke yok sanırım. Ülkemiz bu yolla kaçak işçi cenneti oldu. Bu konuda gerekli önlemler, ivedilikle alınmalı. Bu sorunla ilgili çözümler, sorunu kökünden halletmese de konut ederlerinin ve kiraların aşağı çekilmesinde az da olsa etkili olur. Bu arada yabancılara konut satışı zorlaştırılmalı.

         Devlet ve belediyeler eliyle toplu konut projeleri çoğaltılmalı. 6 Şubat depremi gösterdi ki devlet eliyle yapılan konutların ayakta kaldı. TOKİ konutlarında ne can ne de mal yitimi var. Oysa anlı şanlı yapsatçıların yaptığı fiyakalı konutlar yerle bir oldu. Bu nedenle resmî kurumlar, konut üretiminde daha çok sorumluluk alıp üretim yapmalı.

         Sorunlar geçiştirilmemeli. Kalıcı çözüm için sorun, tüm boyutlarıyla ele alınmalı. Sorunun çözümü ertelenirse bu, bazı sosyal sorunlara neden olabilir. Ayrıca ülkemize düşmanlık yapan bazı terör örgütleri, bu sorundan yararlanarak halk arasında yandaş bulabilir. Toplumsal istikrar bozulabilir. Bu nedenle ülkemizdeki konut sorunu ertelemeye gelmez. Hem hükümet hem de belediyeler, ellerini taşın altına koymalı.

                                                                       Adil Hacıömeroğlu

                                                                       6 Temmuz 2023