ÇOCUKLARA NASIL SESLENMELİ?

Birçok anne ve baba, çocuklarına “aşkım, sevgilim, erkeğim, paşam, kralım, prensim, prensesim…” diye seslenir. Bu seslenme biçimleri, çocukların kafasını karıştırıp aile içindeki konumları bakımından onları şaşırtır. Bu tür seslenmeler, çocuğu yanlış yönlendirir ayrıca. Erişkinlik döneminde birçok sorunun kapısı açılır böylece.

Bir evde anne ve babanın konumları, yerleri, rolleri ile çocuklarınki farklıdır. Ev içi ilişkilerde büyüklerle küçüklerin sınırları, yerleri iyi belirlenmeli. Bırakalım çocuk, çocuk olsun. Çocukluğunu doyasıya yaşasın. Onlara büyükmüş gibi davranmak, yine onları eşimize seslendiğimiz önadlarla çağırmak güzel bir davranış değil. Çocuğa, adı ve ona özgü önadlarla seslenmekten daha içten bir doğru davranış olamaz. Anne ve babalar, çocuk değil; çocuklar da büyük değil. Bu gerçeği bilerek seslenme sözcüklerini seçmeli.

Anne ve baba, ev içinde birbirine “aşkım” diyerek seslenebilirler. Gerçi son yıllarda bu sözcük, olur olmadık yerde kullanıldığından anlamından uzaklaşarak sıradanlaştı. Böylesine güzel, tılsımlı bir anlama sahip sözcüğü sıradanlaştırmak hem dilimize hem de duygularımıza karşı yapılan olumsuz bir saldırı. İnsan duygusunu anlatan sözcükler, her iki tür için de oldukça sihirli. Söylendiğinde karşınızdaki kişinin yüreğini yerinden çıkarır gibi olur. Peki, bu tür bir sözcüğü sıradanlaştırmak, dillere pelesenk etmek niye?

Çocuklar, büyüdüğünde “aşkım” seslenişi yüzünden karşısına çıkacak sevgilisiyle ilişkilerinde sorun yaşayabilir. Anne ya da babasıyla “aşkım” diye birbirine seslenen çocuk, karşısına çıkan gerçek aşkına ne diyecek?

Bazı anneler, oğullarına “erkeğim, prensim, paşam” diyerek seslenmekte. Babaların kimileri de erkek çocuklarına “prensim, paşam, kral” demekte. Erkek çocuklar, annelerinin “erkeği” olamaz. Onların erkeği, kocalarıdır. Bu rol değiştirme ya da çocuğun evdeki rolünü farklılaştırma anne-çocuk ilişkisi açısından doğru değil.

“Prensim, prensesim” gibi seslenişler, çocukların belleklerini iyice karıştırır. Çünkü çocuklar, bu sözcüklerle genellikle masallarda karşılaşır. Masallar olağanüstü olayları anlatır. Olağandışı kahramanları olduğundan bir çocuğun algısını ters yüz eder bu seslenişler. Çocuklar somut düşünür her şeyi ergenlik öncesine dek. Soyut kavramları anlamak için de onları somutlaştırırlar belleklerinde. Böyle bir durum karşısında onları masal kahramanı yapmak niye? Üstelik çağdaş dünyada onlara, Ortaçağ egemenlerinin önadlarını yakıştırmak ne derece yakışık alır? Bu bağlamda “kralım” seslenmesi de bir çocuğa sınırsız, disiplinsiz, sorumsuz bir davranış çıkmazına sürükler çocuğu. Krallar Ortaçağ despotlarıdır. Çocuğu, küçük yaşata baskıcılığa, insanlara kaba güçle üstünlük kurmaya özendirmek niye?

Kral, çocuk masallarında çok geçer. Bu nedenle çocuğumuzu; astığı astık, kestiği kestik bir kahramana benzetmek hem aile hem de toplumsal gerçeklerle uyuşmaz. Ayrıca krallar insanları yönetir. Çocuklar, evin yöneticisi değil; onları yönetecek olan anne ve babaları.

Çocuklara seslenirken özentiye, aşırıya kaçamadan sevgi dolu seslenme sözcüklerini kullanmalı. Onun kafasını karıştıracak sözcüklerden kaçınmalı. Unutmayalım ki o bizim çocuğumuzdur. Biz de onun anne ya da babasıyız.

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  8 Şubat 2025