ÖLÜM ÜZERİNE

Kim ölürse ölsün, onunla bir dünya yıkılıp gider aslında. Her insan, bir dünyadır. Her insanın dünyası da kendine göre varsıllıklarla doludur. Bu dünyadan göçen her kişi; iyi kötü, az çok, kimilerince önemli önemsiz bir iz bırakır yeryüzünde. Bazılarının bıraktığı izler kısa sürede silinip gider. Kimilerinin izleri ise uzun süre kalır yeryüzünde. Bazı izler, izlenir ardıllarca. Çoğu izler, kutup yıldızı gibidir, yön gösterir geride kalanlara.

“Her ölüm, erken ölümdür” der ünlü ozanımız Cemal Süreya. Bence de öyle… Her ölüm erkendir. Çünkü insanın dünyada yapacağı çok işi vardır. Çekeceği çile, süreceği mutluluk yarım kalır ölümle. Ölümler, tam da işler yoluna girdiği zaman gelip kapıyı çalar. İnsanlar tam da birbirini gerçek anlamda tanıyıp anladığında ölüm araya girer. Tanıyıp anlamanın sürmesinin önüne geçerek koparır yaşamdan tanıyıp anlayanların bir yanına. Bir başka deyişle insanın insan sırrına ermesini engeller ölüm.

Türkiye’nin, hatta dünyanın en uzun süre (157 yıl) yaşayan insanı olarak kabul edilen Bitlisli Zaro Ağa’nın en küçük kızı, babasının cenazesinde ağlarken “Babam, babam, hiç yaşamadan gittin.” diyerek ağıt yakmıştır. Bu ağıt, hangi yaşta ölürsen öl, yakınların ve seni sevenler sana doyamaz. Uzun bir ömür bile ölenin sevenlerine çok kısa bir zaman dilimi olarak görünür. Zaro Ağa, ölmeden önce Yunanistan, İngiltere ve ABD’ye gitmiş. Orada uzun yaşamanın sırlarını kendince anlatmıştı. Burada ozanımız Cemal Süreya’ya hak vermemek elde değil.

Ölümün doğallığını anlatan ve çok hoşuma giden bir öykü var. Sizlerle paylaşayım. Bu öykünün yazarını çoktan unuttum. Ancak neredeyse her cenaze evinde bunu anlatırım.

Hindistan’da bir kadının çocuğu ölür. Çocuğunun ölümüne dayanamaz ana yüreği. Bir gün Buda’ya gider acılı anne. Buda’ya: “Çocuğumun acısına dayanamıyorum. Bana bir ilaç ver, bu acıya dayanayım.” der.

Buda: “Kenti dolaş, ölü çıkmamış bir evden bir tas su getir.” diye yanıtlar onu.

Ölü çıkmamış ev yoktur dünyada. Her ev, her aile zamanı gelince ölümle yüzleşir. Ölüm, bizim kapımızı çalmadığında ölüm olayının hep başkalarının başına geldiğini düşünür insan. Oysa ölüm sırayladır. Eşitlikçidir ölüm. Vakit tamam olduğunda kapımızı çalar. Herkesin bir biçimde yaşadığı bir gerçektir. Bu nedenle ölüm acısına dayanmak da bir güçlülük imidir.

Onlarca yakınımızı, arkadaşımızı, tanıdıklarımızı yitiririz. Hepsi bir başka acıdır yüreğimizde. Ama insanoğlu, bu acılara karşın yaşamını sürdürür. Ölen kişinin bedeni gömütlükte doğayla buluşurken onun ayrılışının acısı ise yüreklere gömülür. O, yürekten çıkmaz bir acıdır. Acı, zamanla azalsa da hiçbir zaman yok olmaz.

Peki, insanoğlu bunca acıya nasıl dayanıyor?

“İnsan unutmasa ve umut etmese yaşayamaz.”

Acı varsa acıya dayanma gücü de insanın yüreğinde vardır. Bu güç, geleceğe olan umuttur. Umut, kişiyi yaşama bağlar. Ölüme giden yolda dayandığımız bunca acıya dayanmamız, bunca çileye katlanmamız umut ederek olmakta. Umut, bizi yaşam toprağına bağlayan köklerimizdir.

İnsan kötülükleri unutur. Kötülüğün yerine iyiliği, acının yerine mutluluğu,  olumsuzun yerine olumluyu koymayı becerir. Olumsuzlukları, izi kalsa da, kolayca belleğimizden çıkarmamız yaşama bağlanma isteğidir. “Gece, kararıp kalmaz.” der halkımız. Gündüz umudu, olmasa gecenin karanlığı çekilir mi hiç?

                                                               Adil Hacıömeroğlu

                                                               7 Nisan 2022