23 NİSAN 1920 CUMA

23 Nisan 1920’de Ankara’da BMM açıldı. Meclis’in açılması kolay olmadı. Atatürk, 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldiği günden başlayarak bu kentte Meclis’in toplanması için çalışmalara yaptı. Üstelik bu konuda ona karşı çıkan arkadaşları olmasına karşın.

16 Mart 1920’de İstanbul’un İtilaf devletlerince resmen işgal edilip Osmanlı Meclis-i Mebusanının dağıtılmasıyla Meclis’in Ankara’da toplanması zorunlu oldu.

BMM’nin toplanması için Ulus’ta bulunan İttihat Terakki yapısı seçildi. Yapı onarıldı. Çatının kiremitleri Ankaralılardan toplandı. Marangozlar, kürsü ve başkanlık divanının oturacağı yerleri bir kuruş almadan yaptılar. Milletvekillerinin oturacağı sıralar okullardan getirildi.

1920 Ankara’sında konukevi yoktu. İki tane han vardı. Milletvekillerinin bir bölümü buralarda konakladı. Muallimler Mektebi’nin sınıflarına yer yatakları serilerek koğuşlar oluşturuldu. Kütahya Milletvekili Cevdet Izrap bir arkadaşıyla tabldot yemek işini üstlendi. Üç kap yemek yetmiş kuruşa verildi milletvekillerine. O zamanlar milletvekili aylığı seksen liraydı. Daha sonra yüz liraya çıkarıldı. Ancak bu paralar aylarca alınamadı.

İlk Meclis’te 338 kişi bulunması gerekirken türlü nedenlerle 115 mebus katılıyor ilk günkü toplantıya. Bu mebuslardan 50’si kalpaklı, 41’i fesli ve 21’i ise sarıklıydı.

BMM açıldıktan kısa bir süre sonra milletvekilliğinden ayrılanlar oldu. Toplantılara katılamayıp müstafi sayılanlar vardı. Bazıları ise milletvekilliğinin yerine devlet memurluğunu yeğledi. Kimilerinin milletvekilliği düşürüldü. Aralarında ölenler oldu. (Yararlanılan kaynak: Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, II. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınevi)

Atatürk, 21 Nisan 1920 günü Heyeti Temsiliye adına Vilayetlere, Bağımsız Livalara ve Kolordu Kumandanlıklarına şu genelgeyi gönderdi: “Bu ayın yirmi üçüncü Cuma günü Ankara’da açılacak Büyük Millet Meclisi’nin sahip olduğu büyük milli ve İslami ehemmiyetin arz ve izahı lüzumsuz bulunduğundan, oralarda yayımlanan gazetelerin birer özel nüsha ile bu fevkalade hadiseyi kutlamaları pek münasip olacağının arzı ile icabının icrasına gayretlerini arz ederiz. (Atatürk’ün Bütün Eserleri, Kaynak Yayınları, Cilt: 7, s. 351)” Görüldüğü gibi Meclis’in açılacağı yurdun dört yanına haber veriliyor.

23 Nisan öğlene doğru mebuslar, cuma namazını kılmak için Hacıbayram Veli Camisi’ne gittiler. Namazdan sonra dualar ediliyor. Hep birlikte tekbir getirip dua ederek Meclis’in açılacağı yere geliniyor yürüyerek. Burada kurbanlar kesilip dualar ediliyor. Ardından Meclis, Mustafa Kemal Paşa tarafından açılıyor.

BMM’yi en yaşlı üye sıfatıyla Sinop Mebusu Şerif Bey açtı. Kısa bir konuşma yaptı Meclis’in açılma nedeniyle ilgili. Atatürk BMM başkanı seçildi. İlk konuşmasını 24 Nisan’da yaptı.

Ulus egemenliğinin işgale karşı sesi oldu TBMM. Kurtuluş Savaşı’nı yönetti. İşgal güçleriyle savaşırken bir yandan da iç ayaklanmalarla uğraştı. En sonunda ulus, bütün düşmanları yendi. Ulus egemenliği Ankara’da kuruldu. Ardından İngilizlerin desteklediği saltanat ve hilafet kaldırıldı. Böylece ulus, egemenliği tamamen eline aldı.

Ulus egemenliğimizin ve Türk devletinin temellerinin atıldığı bu mutlu günümüzün 104. yılı ulusumuza kutlu olsun.

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  23 Nisan 2024