MÜREFTE’DEN KIZIL MEYDAN’A

Mürefte, üzüm (şarap) ve zeytin üretimiyle tanınsa da aslında kiremit-tuğla üretimi de diğerleri kadar ünlü. Çok eski dönemlerden beri beldede kiremit-tuğla üretimi yapılır. Mürefte’nin tuğla ve kiremitleri ülkemizin dört bir yanında tanındığı gibi uluslararası bir üne de sahip.

Şarabın yanı sıra tuğla ve kiremit üretimi, Mürefte’nin ikinci sanayi dalı. Bu üretim sayesinde bölgede işsizlik neredeyse ortadan kalkmıştı. Bu nedenle ülkemizin farklı yörelerinden buraya çalışmak için gelen çok sayıda yurttaşımız var.

Mürefte’den Hoşköy’e dek uzanan kıyı şeridinde tuğla ve kiremit üretimi için uygun toprak bulunmakta. Bu nedenle bu bölgede üretim canlandı. İlk başta denizyoluyla ülkemizin değişik yerlerine ve yurt dışına giden tuğlalar, kiremitler karayollarının gelişimi, motorlu taşıtların yaygınlaşmasıyla bu yoldan da pazarlara ulaştırıldı.

Mürefte’nin tuğla ve kiremitlerinin ünü, Marsilya’ya dek yayılmış. Kiremidiyle ünlü Marsilya, bu güzel beldemizden kiremit alıp hem kendileri kullanmış hem de Avrupa’nın bazı ülkelerine satmışlar bu ürünleri. Burada Türk malı olarak üretilen bu kiremitler, “Marsilya kiremidi” etiketiyle satılmış dünya piyasalarında. Bir zamanlar gemiler, Mürefte’den Marsilya’ya şarap, kiremit ve tuğla taşımış.

Fransa ile ticaret, Osmanlı döneminde başlamış. Doğaldır ki ticaret, dostluk köprüsünü de oluşturmuş. 1800’lü yıllarda Mürefte ile Uçmakdere arasında ve günümüze dek gemicilere yol gösteren Hora Feneri, Fransa’dan getirilen malzemelerle yapılmış. Bu fener, tarihin derinliklerinden bugün de kaptanlara yol göstermekte, yanıp sönen ışığıyla gelip geçenlere selam çakmakta.

Moskova, Kızıl Meydanı ile ünlü. Kızıl Meydan’a kızıllığı veren de yapımında kullanılan kızıl renkteki tuğla ve kiremitler. Mürefte’de tarihle ilgilenenler, Kızıl Meydan’ın yer ve yapı tuğlalarının, çatılara kızıl rengi veren kiremitlerinin buradan gittiğini söylemekteler. Doğal olarak bundan da gururlanmaktalar.

Ekmekçioğlu’nun yıllar önce Mürefte’de kiremit fabrikası kurmasıyla kiremit ve tuğla üretimi doruğa ulaştı. Fabrikada çalışmak için belde merkezi ve çevre köylerden işçi bulunamadı. Bu nedenle fabrikayı kuranlar, Tunceli’den çalışmak için işçiler getirdiler. Bu işçiler, bir daha memleketlerine dönmediler ve bu güzel beldeye yerleştiler. Şu anda Mürefteli olan üçüncü kuşaklar yaşamakta burada. Ne yazık ki bu fabrika şu anda çalışmıyor. Ne üzüntü verici değil mi?

Kızıl Meydan’a rengini veren tuğla ve kiremitlerin üretildiği topraklarda unutulmaya başlanması üzüntü verici.

Mürefte’de dünyaya ün salmış tuğla ve kiremit üretimi, türlü nedenlerle bitmiş durumda. Birçok alanda olduğu gibi bu üretim alanı da çağın gereklerine, küreselleşmeye yenik düştü. Bin bir bereketi saklayan bu topraklarda tuğla ve kiremit üretiminin olmaması büyük eksiklik değil mi?

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  28 Temmuz 2024