YERSİZ İNCELİK VE TÜRKÇE

Oğlum bebekti. Her bebek gibi düzenli olarak çocuk sağaltımcısına götürüyorduk onu. Zaman zaman bazı sağlık sorunları olduğunda da sağaltımcının kapısını çalıyorduk. Dünya üzerinde sorunsuz büyüyen çocuk yoktur sanırım.

Sağaltımcıya gittiğimizde sıramızı beklerken bizim gibi bebekleri olan anne ve babalarla tanışıyorduk. Çocuklarımızın sorunlarını konuşup dertleniyorduk. Çoğu zaman da birbirimizin deneyimlerinden yararlanıyorduk. Daha çok anneler konuşuyor, biz babalar dinliyorduk. Bu dinlemeler sırasında eşlerimizin söylediklerini onaylıyorduk çoğu zaman. Her anne ve baba çocuklarıyla ilgili en büyük sorunu kendilerinin yaşadığını düşünür. Atalarımız “Eldeki yara, yarasıza duvar deliği.” sözünü boşuna söylememiş. Herkes kendi çocuğun sorununun daha önemli, yaşamsal ve ivedilik gösterdiğini düşünmekteydi.

Bir gün yine sağaltımcıdayız. Bekleme salonu kalabalık… Karşımızdaki koltukta şişman bir kadın oturmakta kucağında bebeğiyle. Yanındakine çocuğunun sorunlarını anlatmakta. “İştahımız yok, ishaliz.” Eyvah, eyvah…” diyorum içimden. “Çocuğunun iştahı yok da senin de mi iştahın yok? Ne iyi zayıflarsın biraz. Bir de ishalsin, öyle mi?” Kadın, sürdürüyor konuşmasını: “Huysuzuz, gece çok ağlıyoruz.” “Doğrudur…” diyerek içimden yanıtlıyorum onu. “Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.” diyorum. “Huy geçişkendir anneden çocuğa.” Konuşmalar, böyle sürüp gidiyor.

Çalıştığım eğitim kurumu, öğrencileri merkezi sınavlara hazırladığından veliler sık sık bizimle görüşmeye gelirlerdi çocuklarının durumuyla ilgili. Babalar işte oldukları ve de başlarını kaşıyacak zamanları olmadığı(!) için genellikle anneler ilgilenirdi çocukların eğitim işleriyle. Merkezi sınavlar, büyük bir yarış… Annelerin çoğu da iyi yarışçılar kendilerince. Usa gelmez çalışmalar yapmaktalar. Çocuklar, yarış atı gibi her şeyleri kontrol altında.

Annenlerle en sık yaptığımız söyleşiler şöyle… “Adil Bey, Türkçemiz iyi değil.” deyince karşımdaki kadın. Hemen yanıtlıyorum onu: “Olur mu öyle şey, sizin Türkçeniz çok iyi. Çocuğunuzun Türkçesinde biraz sorun var.” Bazıları ne demek istediğimi anlamıyor, ancak yine de ben bu çoğul öznelerin kullanılmasıyla bıkıp usanmadan savaşıyorum. “Test sonuçlarımızı öğrenmeye geldim.” dersaneye gelme nedenini anlatmak istiyor veli. “Siz sınava mı girmiştiniz?” diye gülümseyerek soruyorum. O: “Hayır, çocuğum girmişti.” diyor, biraz da durumu anlayarak.

Beni en çok güldürüp şaşırtan ise şu: “Babamız, bu işlerle ilgilenmez.” sözü. İçimden “Siz babanızla mı evlisiniz.” tümcesi geçiyor acı bir gülümsemeyle. Bunu söyleyemiyorum. Onun tümcesini “Çocuğunuzun babası, yani eşiniz ilgilenmiyor ders çalışma ve sınav işleriyle.” diyerek düzeltmeye çalışıyorum. Anne, anlıyor ne demek istediğimi ve yüzü hafifçe pembeleşiyor. Bu konuda örnekler çok…

Tekil olması gereken bir tümcenin öznesini çoğul olarak söylediğimizde her şey tepetaklak oluyor. Tümcenin anlamı değişiyor. Kişi, anlatmak istediğini anlatamıyor. Bunun nedeni, gereksiz yere tümcenin öznesi ve yükleminin çoğul olarak söylenmesi. Amaç; daha güzel konuşmak, biraz da incelik göstermek. Aşırı incelik gösterme isteği, ne yazık ki dili bozuyor. Zaten dilimiz Türkçe, yapısı gereği inceliklerle dolu. Dilin doğal inceliği içinde duyup düşündüklerimizi anlatabiliriz kolaylıkla. Bu nedenle dilin kurallarını çok fazla zorlamaya gerek yok! Annemizden öğrendiğimiz anadilimizin inceliği, zaten kaynağından gelmekte. Dünyada annelerin inceliği, başka hangi varlıkta var ki?

                                                                  Adil Hacıömeroğlu

                                                                  20 Eylül 2024