“Sivas
Kongresi’nin üçüncü oturumu. Hacim Muhittin Bey, Erzincan eşrafından Eşref, kolordu
komutanları Ali Fuat ve Kazım Karabekir Paşaların kutlama telgrafları okundu. Bir
grup delege ile İsmail Fazıl Paşa askeri, siyasi konularda acele tedbir
alınmasını isteyen önergeler verdiler. Fazıl Paşa önergesinde, Amerikan “müzahereti”ni
sağlamak için vakit kaybedilmemesini de önerdi. Şarki Anadolu M. H. C. tüzüğünde
yapılacak değişiklikler tartışıldı. Bunların bir kısmı komisyona gönderildi. Bayram
kutlamak için gelen belediye kuruluna karşılık olarak, bir kurul gönderilmesi
kararlaştırıldı.
Mustafa
Kemal, akşam arkadaşlarıyla sohbet ederken kendisini başkan seçtirmemek
isteyenlerin niyetleri üzerinde durdu. Manda isteyenleri Türk milletinin
uyanışından, milli irade ve eğilimin gelişmesi yönünden habersiz, gafil,
bunalmış insanlar olarak nitelendirdi. Hemen geçici bir yönetim kurulmasını isteyenlere
zamanın henüz erken olduğunu söyledi.
Sinop
Limanı’na iki Amerikan savaş gemisi geldi. Gemiden çıkan İngiliz Yüzbaşı
Solter, eski Rus Konsolosluğu’na giderek İngiliz bayrağı çekti. Solter, yarın, Mutasarrıf
Mazhar Bey’i tutuklamak isteyecek, ancak başaramayacaktır. Mazhar Bey İngilizlerin
aradığı Samsun eski Mebusu Osman Bey’i iç bölgelere kaçırmış bulunuyor.
General
Harbord, Haydarpaşa’dan trenle Anadolu yolculuğuna başladı. 2 Eylül’de İstanbul’a
gelmiş olan Harbord, 20 Eylül’de Sivas’a varacak, incelemelerini tamamlamak üzere
oradan Kafkasya’ya geçecektir. Harbord, Ermenistan mandası konusunda
incelemeler yapıyor.
Eskişehir
Bölge Komutanı Arif Bey, Solly-Flood’un emriyle İngilizler tarafından evinden alınarak
tutuklandı. Eskişehir’e İngiliz kontrol birlikleri 17 Kasım 1918’de
gönderilmişlerdi. İstanbul’la Kuvayı Milliye merkezleri arasında önemli bir
kavşak noktasında bulunan Eskişehir, bundan sonra da birçok çekişmelere sahne
olacaktır.
İngiliz
Yüksek Komiseri Vekili Webb’in raporu: Yunan çıkarması sonucu Türk milli
hareketi genişledi. Doğu illeri, Hükümet’i tanımamaya başladı. Anadolu’nun
parçalanmasına gelirse karışıklıklar çıkabilir. İller, İstanbul’la ilişiği
kesip, milli askeri kongreler kurabilirler. Anadolu için en iyi çözüm, İngiliz
veya Amerikan mandasıdır. Webb’in başka raporu: Ali Kemal, bir dönme
hareketiyle İngiliz dostu oldu.
Gandi,
bir Hint gazetesine gönderdiği yazıda şöyle dedi: Türkiye meselesi, Hindistan’daki
70 milyon Müslüman’ı, dolayısıyla bütün Hindistan’ı ilgilendiriyor.
Müslümanların isteği, Türk topraklarının temiz kalmasıdır, Türkiye’nin
parçalanmamasıdır.
İstanbul’da
günlük ve iki sayfa yayımlanan Mesuliyet Gazetesi’nin 12. (ve koleksiyondaki
tek) sayısı: Gazetede Anadolu hareketi için şöyle deniyor: “Eser-i vücudu
yıkmaktan ibaret olan bu hezele, muratlarına erdi. Artık bir gayeleri kalmadı.
Bari, muratları yapmaktan, ihya etmekten ibaret olanları serbest bıraksalar…
Bunlar daha ne istiyor? Milletin başından niçin eksilmiyorlar? -Memurların
düşüncelerinden: Elbise alsam mı, almasam mı? Alsam bu ay aç kalırım, almasam
çıplak… -İntihabat başlıyor. Karagöz: Ali Kemal Bey’in tercüme-i hali
(Birçok yere girip çıktığı). Karagöz, seçimlerin yaklaştığını söyleyerek tornadan
mebus adayları çıkarıyor. (Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü II, Türk Tarih
Kurumu Basımevi – Ankara 1994, s. 89-90-91)”
Yukarıda
görüldüğü gibi İngilizler Anadolu’daki halk hareketini durdurmak için ABD ve
İngiliz mandasını öne çıkarıyor. Ne yazık ki bazı aydınlar da bu tuzağa
düşmekte.
Karagöz
Gazetesi, Ali Kemal’in İngilizlerin sözcülüğüne soyunmasını hem maarif ve
dahiliye nazırlıkları yapmış hem de gazeteciliği sürdürmüş bu kişinin her yere
girip çıkmasına bağlıyor. Ali Kemal bu ihanetinin bedelini; Kurtuluş Savaşı’nın
kazanılmasından hemen sonra 6 Kasım 1922’de, İzmit’te halk tarafından linç
edilerek ödedi Ali Kemal ne yazık ki. Daha önce İngiltere’de yaşamış, orada
evlenmişti. İlk eşi İngiliz Winifred Brun’dan olan oğlu Osman Kemal’in torunu
Boris Johnson İngiltere’de başbakanlık yaptı.
Emperyalistlerin
saldırılarına, İstanbul Hükümeti’nin işgalcilerle işbirliğine ve bazı kişilerin
ihanetine karşın Mustafa Kemal önderliğindeki halk hareketi büyüdü. Sivas
Kongresi, her geçen gün ülkemiz üzerindeki kara bulutları dağıtarak kurtuluş ışığını
çoğalttı.
Adil
Hacıömeroğlu
7
Eylül 2024
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder