KONYA ATATÜRK ANITI (Dinlence Yazıları 8)

Yıllardır Konya’daki Atatürk Anıtının güzelliğini okuyup dinledim farklı kişilerden. Türlü nedenlerle Konya’ya giden birçok yazarın kitabında var Atatürk Anıtı.

Gardan kent merkezine gitmek için bindiğimiz otobüste çevreyi incelerken solda gözüme ilişmişti. Ancak bunun özlemle görmek istediğim Atatürk Anıtı olup olmadığını anlamadım.

Meram öğretmenevine eşyalarımızı bırakıp kent merkezine yürürken beş dakika sonra karşımıza çıkıverdi anıt. Yakından görünce hayranlığımız daha çok arttı. 1926 yılında yapımı bitirilmiş ve aynı yılın Cumhuriyet Bayramında açılışı yapılmış. Atatürk’ün ilk heykeli İstanbul Sarayburnu’nda yapıldı (3 Ekim 1926). Yüzü Anadolu’ya bakan, İstanbul’a sırt çevirmiş anlamlı anıt. Kurtuluşu, Anadolu sağladığı için Atatürk’ün bakışları Anadolu’ya çevrilmiş. İki anıtın açılışları arasında yalnızca yirmi altı gün var.

Fakir Baykurt, askerliğini, yedek subay olarak Konya’da yapmış. “Köşe Bucak Anadolu” kitabında Atatürk Anıtının Konya Lisesinin bahçesinde olduğunu yazmakta. Ancak günümüzde öyle değil. Liseyle anıt arasında yollar açılınca anıt, beş caddenin kesiştiği büyükçe bir alanın ortasında kalmış. Böyle olunca da her yandan görünmekte. Bu konuyu, anıt gezisinden sonra gittiğimiz Konya Lisesinde, Müdürü Zübeyir Yavuz’a da sorduk. Lisenin tapu fotokopisini serdik masanın üstüne inceledik. Baykurt’un söylediğinin doğruluğunu kendimizce kanıtladık.

Anıt, olağanüstü güzellikte bir sanat yapıtı. Çok fazla anlam içeriği var bu heykelde. Anıtın yaptırılma kararı, Konya Belediye Meclisinde 1924’te alınıyor. 1917 Yılında Mimar Muzaffer Bey’in “Tarım Anıtı” olarak yaptığı “Konya Ziraat Abidesi” kaide olarak kullanıldı. Anıtı, yontucu Heinrich Krippel yaptı.

Atatürk, mareşal üniformasıyla görülüyor anıtta. Belinde tabancası. Sağ ayağı önde. Sol elinde kılıç var. Tabanca ve kılıç, bağımsızlığımızın silahlı güçle kazanıldığını anlatmakta. Aynı zamanda Anadolu İhtilalinin simgesi. Sağ eliyle yerden yükselmekte olan buğdayların başağına dokunmakta. Bilindiği gibi Konya, yıllardır ülkemizin tahıl ambarı. Başak, ulusal kalkınmayı ve Anadolu aydınlanmasını simgelemekte.

Anıtın kaidesi, sekizgen bir havuzun içinde. Türk çadırları da sekizgen... Türk mimarisinin temeli de sekizgen… Sekizgen yıldız, Selçukluların simgesi… Konya Selçukluların başkentliğini yapmış yıllarca. Anıttaki bu sekizgen havuz hem ulusumuzun hem de Konya’nın tarihsel kökünü göstermesi bakımından anlamlı. Kare biçimindeki anıtın dört yanında, altı basamaklı basaklar var, bitimlerinde de taç kapılar.

Anıtın açılışında (29 Ekim 1926), tüller içinde iki genç kız anıtın iki yanında yer almış. Bu kızlardan biri özgürlüğü, diğeri de cumhuriyeti simgelemiş.

Konya Atatürk anıtı, bizi büyüledi. Çok anlamlı bir yapıt. Kavurucu sıcağa karşın uzun süre inceledik anıtı.

Konya’da, nereye giderseniz gidin anıtın yanından geçersiniz. Halk, Atatürk Anıtını çok içselleştirmiş. Adres verişlerde, buluşmalarda, bir yerin tarifinde hep anıt var. Anıt önemli bir simge olmuş belleklerde ve bilinçaltlarında. Minibüslerin nerdeyse hepsi oradan geçmekte. Camlarında göz alıcı bir biçimde yazan “ANIT” yazısı insanın içini ısıtmakta.

Kurtuluş Savaşına canı, kanı, malı, emeği ve alınteriyle katılmış Konya ilimiz, böyle bir anıtı hak etti. Belki de bundandır. Atatürk’ün en çok ziyaret ettiği iller arasında bulunması Konya’nın.

Atatürk Anıtında çok zaman geçirdik haklı olarak. Gezilecek çok yer var, zaman dar. Yüreğimizi anıtta bırakarak buğday başaklarını ve kılıcı omuzlarımıza yükleyerek yürüyoruz yeni yerler görmeye.

                                                               Adil Hacıömeroğlu

                                                               8 Eylül 2021